آیه دوم سوره حمد:

الحمد لله رب العالمین

ترجمه:سپاس خدای را که پروردگار جهانیان است.

سوالات:

1-چرا بعد از اینکه با نام خدا سوره آغاز می گردد از او ستایش می شود؟

2- منظور از حمد خداوند چیست و به چه وسیله ای می توان خدا را حمد کرد؟

3- چرا رب العالمین را بعنوان صفت خداوند آورده است؟

4- رب به چه معناست و چرا دیگر اسامی خداوند نیامده است؟

5- منظور از العالمین چه کسانی هستند؟

6- چرا ستایش و حمد مختص خداوند قرار داده شده است؟

7- با وجود رب، چه نیازی به لفظ الله بود؟

8- آیه از زبان خود خداوند است یا از زبان بندگان؟

9- فرق رب و مربی چیست؟

...

...

شرح: وقتی معلوم شد سرچشمه تمام خیرات و رحمتها ،خدایی است که جامع تمام صفات جمال و کمال و جلال است، خود بخود زبان انسان به حمد او باز می شود یعنی خدایا هر نعمعتی از هرجا به من می رسد آنرا فقط از جانب تو می دانم و تو را بر آن شکر می کنم لذا هم به داراییهای خود مغرور نمی شوم و هم اگر از کسی تشکر می کنم بخاطر اینست که تو چنین خواسته ای.
انسان باید بداند اگر بخاطر جهالت و غفلت،موجود دیگری را مستقلا و برای کمال و احسانش ستایش می کند، این حمدش نیز باز به خدا بر می گردد چون همانطور که گفته شد تنها خدا منشا هر خیر و احسانی است.
به عبارت دیگر خدا در آیه 62 غافر می فرماید که هر چیزی مخلوق اوست و در آیه 7 سجده ثابت می کند هر چیزی از لحاظ خلقت خوبترین است و در 8 طه می فرذماید که اسماء نیک برای خداست یعنی هم افعال خدا و هم اسماء او نیک است لذا نتیجه می شود هر حمدی برای خدای سبحان است.
البته ذات الله که جامع تمام کمالات و مبرّا از هر نقصی است بتنهایی برای حمد و ستایش او کافی است. اما آیه روی صفت ربوبیت خدا و اینکه رب العالمین است تاکید ویژه به خرج می دهد تا
اولا: بفهماند جز او هیچ کس دیگری منشأ اثر نیست
ثانیا:روشن تر بیان کند که چرا همه حمدها به خدا برمی گردد چون او پرورش دهنده همه موجودات و سرچشمه تمام خیر و برکات است
ثالثا:همین که انسان می بیند خدا تربیت کننده و صاحب اختیار تمام موجودات و پدیده های عالم است و به هر یک از مخلوقات وسیله رسیدن به کمالش را داده و بخصوص به انسان علاوه بر عقل، پیامبرانی را نیز برای هدایت فرستاده، بناچار به حمد خدا وادار می شود و او را بخاطر جلال و عظمتش می ستاید و برای احسان و نیکیهایش شکر می کند.